Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ μέσα από την πλούσια φιλμογραφία του και το μοναδικό του έργο, παραμένει διαχρονικά ένας πρωτοπόρος σκηνοθέτης και σημείο αναφοράς, τόσο για τους θεατές όσο και για τους συναδέλφους του στον χώρο της Έβδομης Τέχνης. Με οδηγό την πλούσια φιλμογραφία του Βρετανού σκηνοθέτη, παρουσιάζουμε ένα θεματικό αφιέρωμα στη ζωή και στο έργο του εμβληματικού καλλιτέχνη, με κεντρικό άξονα, αγαπημένες και χαρακτηριστικές δημιουργίες του.
«Οι ξανθές αποτελούν τα καλύτερα θύματα. Μοιάζουν με άσπιλο χιόνι που επιτρέπει να φανούν καλύτερα τα αιματοβαμμένα χνάρια του δολοφόνου.» - Άλφρεντ Χίτσκοκ
Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ γεννήθηκε στις 13 Αυγούστου του 1899 στο Ιστ Εντ του Λονδίνου και πέθανε στις 29 Απριλίου του 1980 στο Λος Άντζελες των Ηνωμένων Πολιτειών. Ξεκίνησε να δουλεύει σε κινηματογραφικό στούντιο του Λονδίνου το 1920 σχεδιάζοντας τους τίτλους αρχής για τις ταινίες του στούντιο. Μετά από δύο χρόνια του δόθηκε η ευκαιρία να καθίσει για πρώτη φορά στην καρέκλα του σκηνοθέτη.
Αυτό έγινε όταν ο σκηνοθέτης της ταινίας "Always Tell Your Wife" αρρώστησε ξαφνικά και ζητήθηκε από τον Χίτσκοκ να τον αντικαταστήσει, ώστε να ολοκληρωθεί η ταινία. Οι παραγωγοί εντυπωσιάστηκαν από το αποτέλεσμα και του ανάθεσαν να γυρίσει την πρώτη του ουσιαστικά ταινία, που ήταν ο "Αριθμός 13", η οποία κυκλοφόρησε στις κινηματογραφικές αίθουσες το 1922.
Ο Χίτσκοκ προσλήφθηκε στη συνέχεια από την εταιρεία Gainsborough Pictures ως σεναριογράφος, αλλά και σχεδιαστής τίτλων. Το 1925 κατάφερε να σκηνοθετήσει το "The Pleasure Garden" και αυτό σηματοδοτεί ουσιαστικά την αρχή της καριέρας του ως σκηνοθέτης.
Είναι η λεγόμενη "Αγγλική Περίοδος" του δημιουργού, η οποία ολοκληρώνεται μετά από μια επιτυχημένη δεκαετία το '30, με ταινίες όπως τα "39 Σκαλοπάτια" (The 39 Steps - 1935), "Ο Άνθρωπος που Ήξερε Πολλά" (The Man Who Knew Too Much - 1934) και "Σαμποτάζ" (Sabotage - 1936). Με το ξεκίνημα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου αποφάσισε να μετακομίσει μόνιμα στις Ηνωμένες Πολιτείες και έτσι ξεκινάει η "Αμερικάνικη Περίοδος".
Όταν ο Άλφρεντ Χίτσκοκ επισκέφθηκε το Χόλιγουντ το 1940, όλοι οι παραγωγοί των μεγάλων στούντιο του έκλεισαν την πόρτα γιατί πίστευαν ότι δε θα μπορούσε να κάνει καριέρα στον χώρο. Τελικά, ο μεγαλο-παραγωγός της εποχής Ντέιβιντ Ο’ Σέλζνικ του πρόσφερε ένα επταετές συμβόλαιο. Αρχικά του ανέθεσε μια ταινία για τον Τιτανικό, αλλά το σχέδιο τελικά "ναυάγησε" για να δώσει τη θέση του στην ταινία "Ρεβέκκα" (Rebecca - 1940). Η ταινία κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας του 1940, αλλά όπως συνηθιζόταν εκείνη την εποχή, το Όσκαρ πήγε στον David O. Selznick, παραγωγό και ιδιοκτήτη της Selznick International Pictures και όχι στον Χίτσκοκ.
Η δεκαετία του ’40 τον βρίσκει παραγωγικότατο, σχεδόν υπέρ του δέοντος. Οι ιδέες του ήταν τόσες, που κατέληξε να τελεί υπό την επιτήρηση του FBI, λόγω ενός σεναρίου κατασκοπείας σχετικά με το χημικό στοιχείο Ουράνιο. Οι καινοτομίες του συνεχίστηκαν με το «Rope» του 1948, ταινία που γυρίστηκε με τεράστια σε διάρκεια πλάνα - στην ουσία μ' ένα μόνο πλάνο, καταδικασμένο όμως να γυριστεί σε δεκάλεπτες περίπου λήψεις, με όσο δηλαδή φιλμ χωρούσε εκείνη την εποχή στην κάμερα λήψης.
Για τα επόμενα 20 χρόνια, μέχρι το "Ψυχώ" (Psycho ) του 1960, ο Χίτσκοκ γύριζε τη μια ταινία πίσω από την άλλη. Ενώ το 1955 συμφώνησε να προλογίζει μια τηλεοπτική σειρά με τίτλο "Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ παρουσιάζει", που διήρκεσε συνολικά δέκα χρόνια. Μετά την καλλιτεχνική και εμπορική επιτυχία του "Ψυχώ", άρχισε να σκηνοθετεί ταινίες όλο και πιο αραιά, με πιο σημαντική εξ αυτών τα "Πουλιά" (The Birds) του 1963.
Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ προτάθηκε συνολικά πέντε φορές για Όσκαρ σκηνοθεσίας: το 1941 (Ρεβέκκα), το 1945 (Στον Ίσκιο του Θανάτου / Ναυαγοί) το 1946 (Νύχτα Αγωνίας), το 1955 (Σιωπηλώς Μάρτυς) και το 1961 (Ψυχώ), αλλά δε το κέρδισε ποτέ. Ωστόσο η Ακαδημία αναγνωρίζοντας το λάθος της, του απένειμε το 1968, ένα τιμητικό Όσκαρ για το σύνολο της προσφοράς του, στον χώρο της Έβδομης Τέχνης.
Ήταν η 40η Απονομή των Βραβείων Όσκαρ της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, κι εν λόγω βράβευση έχει καταγραφεί ως ο μικρότερος ευχαριστήριος λόγος στην ιστορία του θεσμού...
O Χίτσκοκ, προτιμούσε σχεδόν πάντα τις ξανθές πρωταγωνίστριες και ειδικά στις "femme fatales" ηρωίδες του. Οι πιο διάσημες ηθοποιοί που σκηνοθέτησε ήταν: η Τζόαν Φοντέιν, η Ίνγκριντ Μπέργκμαν, η Μάρλεν Ντίτριχ, η Γκρέις Κέλι, η Κιμ Νόβακ, η Τζάνετ Λι, η Εύα Μαρί Σεντ, η Βέρα Μάιλς και η Τίπι Χέντρεν. Ενώ στις ταινίες του έχουν συμμετάσχει και οι διασημότεροι άρρενες ηθοποιοί της εποχής: Τσαρλς Λότον, Λόρενς Ολίβιε, Τζέιμς Στιούαρτ, Κάρι Γκραντ, Κλοντ Ρέινς, Γκρέγκορι Πεκ, Χένρι Φόντα, Σον Κόνερι, Μοντγκόμερι Κλιφτ και Πολ Νιούμαν.
Η αγαπημένη ταινία του Άλφρεντ Χίτσκοκ ήταν το "Shadow of a Doubt", ενώ θεωρούσε τον σπουδαίο Ισπανό δημιουργό Λουίς Μπουνιουέλ, ως τον καλύτερο σκηνοθέτη όλων των εποχών. Ενώ ο ίδιος θεωρούσε ότι η πρώτη του ταινία αληθινά ήταν ο "Ένοικος". Ενώ χαρακτηριστικό είναι και το γεγονός ότι σε όλες σχεδόν τις ταινίες του μετρ του σασπένς, κάνει την εμφάνιση του και ο ίδιος ο Χίτσκοκ σε ρόλους κομπάρσου.
Τριανταπέντε (35) χρόνια από τον θάνατό του, ο Άλφρεντ Χίτσκοκ εξακολουθεί να αποτελεί σημείο αναφοράς αλλά και έμπνευσης για τους κινηματογραφιστές. Αφορμή γι' αυτό είναι οι διαχρονικές δημιουργίες του, μερικές εκ των οποίων θα δούμε πιο αναλυτικά στη συνέχεια του αφιερώματος μας.
«Όταν ένας ηθοποιός με πλησιάζει για να συζητήσουμε τον χαρακτήρα του, του λέω ότι τα πάντα είναι γραμμένα στο σενάριο. Αν επιμένει και ρωτήσει "Μα ποιο είναι το κίνητρό μου;", του απαντώ "Ο μισθός σου"...» - Άλφρεντ Χίτσκοκ
«Notorious» (1946)
Μια όμορφη γυναίκα μ' ένα σπιλωμένο παρελθόν (Ίνγκριντ Μπέργκμαν) στρατολογείται από τον Αμερικάνο πράκτορα Ντέβλιν (Κάρι Γκράντ), για να κατασκοπεύσει μία ομάδα από Ναζί στο μεταπολεμικό Ρίο. Η κατασκοπία αυτή φτάνει να γίνεται πολύ επικίνδυνη για την ζωή της αφού δεχτεί να παντρευτεί τον πιο ευγενή από τον κύκλο των Ναζί, τον Άλεξ (Κλάουντ Ρέινς). Μόνο ο Ντέβλιν μπορεί να την σώσει, αλλά για να το κάνει θα πρέπει πρώτα να συνειδητοποιήσει τον ρόλο του. Θα πρέπει παράλληλα να αναλογιστεί την απελπιστική κατάστασή της κοπέλας, να αναγνωρίσει ότι την αγαπούσε εξ αρχής και να της το πει.
Μία θρυλική ταινία και για πολλούς η καλύτερη δημιουργία του Άλφρεντ Χίτσκοκ. Μια αλληγορία αγάπης και προδοσίας με τους Ίνγκριντ Μπέργκμαν και Κάρυ Γκραντ, σε εκπληκτικές ερμηνείες. Δύο σπουδαίοι ηθοποιοί στο ζενίθ της καριέρας τους, ενώ στους δεύτερους ρόλους, ο Κλάουντ Ρέινς ήταν υποψήφιος για Όσκαρ 'Β Ανδρικής Ερμηνείας και ο Αλέξης Μινωτής, ενσαρκώνει έναν χαρακτηριστικό ρόλο. Το εξαιρετικό σενάριο του Μπέν Χέκτς (υποψήφιο για Όσκαρ) ξετυλίγεται ιδανικά από τον μετρ του είδους Χίτσκοκ, που εδώ τον συναντάμε στα καλύτερά του. Η ταινία έμεινε επίσης στην ιστορία ως η δεύτερη και τελευταία συνεργασία της Μπέργκμαν με τον Χίτσκοκ.
Είχε προηγηθεί το "Spellbound" του 1945 - που στην Ελλάδα κυκλοφόρησε με τον τίτλο "Νύχτα Αγωνίας" - όπου η Μπέργκμαν πρωταγωνιστούσε στο πλευρό του Γκρέγκορι Πεκ. Ένα ψυχολογικό θρίλερ, βασισμένο στο μυθιστόρημα του 1927 με τον τίτλο "The House of Dr. Edwardes", των Χίλαρι Σεντ, Τζορτζ Σόντερς και Τζον Πάλμερ. Θα ακολουθήσει η γνωριμία της Μπέργκμαν με τον Ροσελίνι και η αλλαγή της σελίδας στην καριέρας της με τις ταινίες που δημιούργησε στην Ιταλία, κάτι που όπως λέγεται ο Χίτσκοκ δεν της το συγχώρησε ποτέ...
Πηγή: pancreta