Αντρέι Ταρκόβσκι (4 Απριλίου 1932 - 29 Δεκεμβρίου 1986)
Οι ταινίες του ήταν και παραμένουν μέχρι και σήμερα δυσνόητες για πολλούς θεατές. Διαφέρουν τόσο πολύ από οποιεσδήποτε άλλες ταινίες, που είναι πολύ δύσκολο να αξιολογηθεί η μορφή και το περιεχόμενό τους. Στις ταινίες του δεν υπάρχει υπόθεση, δράση ούτε και το αναμενόμενο " χάπι εντ".
Στα είκοσι περίπου χρόνια που εργάστηκε, από την πρώτη του ταινία το 1962 μέχρι και την τελευταία το 1986,γύρισε μόνο επτά ταινίες. Στις ταινίες του καταργείται η γραμμική χρονική αφήγηση καθώς και η λογική ανάπτυξη της πλοκής. Οι χαρακτήρες κινούνται με τη λογική των ονείρων όπου ο χρόνος και η μνήμη συγχωνεύονται.
Ο χρόνος που έχουμε βιώσει, τα "περασμένα", μένουν στην ψυχή μας. Ο σκηνοθέτης, χρησιμοποιώντας μέσα καθαρά κινηματογραφικά, μας οδηγεί μέσω των συναισθημάτων μας στη σκέψη ότι ο χρόνος επιστρέφει.
Θεωρούσε ότι με τη βοήθεια της συνείδησης μπορούμε να γυρίσουμε πίσω τον χρόνο. Ο χρόνος είναι ενιαίος και αδιαίρετος. Γύρω από το ίδιο τραπέζι κάθονται, τρώνε, πίνουν και κουβεντιάζουν οι προπάπποι και τα εγγόνια γιατί τα περασμένα είναι μέσα μας, είμαστε εμείς.Ο Ταρκόβσκι απέδιδε τεράστια σημασία στους δεσμούς των ανθρώπων με την παράδοση, την οικογένεια, την παιδική ηλικία, τη γη. Οι δεσμοί με το χώρο, το χρόνο και κυρίως με το παρελθόν που καθορίζει το παρόν και εμπεριέχεται στο μέλλον είναι ισχυρότατοι.
Είχε την άποψη ότι ο κινηματογράφος μπορεί να δαμάσει το χρόνο, έχει την ικανότητα να τον αποτυπώνει, να τον επαναλαμβάνει και να επιστρέφει σε αυτόν. "Σμιλεύοντας το χρόνο" έτσι ονόμασε την πνευματική αυτοβιογραφία του, γιατί θεωρούσε ότι ο σκηνοθέτης σμιλεύει το χρόνο, όπως ακριβώς ο γλύπτης σμιλεύει το μάρμαρο πετώντας οτιδήποτε αχρείαστο για να δημιουργήσει την τελική μορφή.
Πολύ συχνά στις ταινίες του απαγγέλλονται ποιήματα που ανήκουν στον πατέρα του, τον σημαντικό ποιητή Αρσέν Ταρκόβσκι. Ο Αντρέι Ταρκόβσκι θεωρούσε ότι ο ποιητικός συλλογισμός είναι πιο κοντά στους νόμους με τους οποίους αναπτύσσεται η σκέψη. Έτσι στις ταινίες του υιοθετεί ποιητικούς συνειρμούς για αυτό και πολλοί θεωρούν ότι ο Ταρκόβσκι επινόησε μια καινούργια κινηματογραφική γλώσσα,στην οποία η πραγματική ζωή καταγράφεται με τον ίδιο τρόπο που αυτή καταγράφεται στην ποίηση.
"Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν" (1962)είναι η πρώτη του ταινία. Βασίστηκε σε μια ιστορία συνηθισμένη, που αναφέρεται στην παιδική ηλικία του δωδεκάχρονου Ιβάν,του οποίου η παιδική ηλικία διακόπηκε βίαια όταν άρχισε ο πόλεμος. Η ταινία αρχίζει με μια ονειρική σκηνή στον παράδεισο που όμως πολύ σύντομα μετατρέπεται σε εφιάλτη. Ενώ στα όνειρα του παιδιού η γη είναι καταπράσινη και δροσερή γύρω του η ίδια αυτή γη βγάζει φωτιές είναι ξερή και νεκρή.
"Νοσταλγία" (1983)
Είναι η έκτη του ταινία και η πρώτη που γυρίστηκε εκτός Σοβιετικής Ένωσης. Ο ήρωας του ξυπνά στην Ιταλία, μια χώρα πανέμορφη αλλά εντελώς ξένη για αυτόν. Μνημεία, άνθρωποι και φύση δεν τον αφορούν. Το τελευταίο πλάνο αποκαλύπτει πάνω στη γη μόνο το πατρικό του σπίτι.
"Ο,τι κακό δεν χάθηκε,
ό,τι καλό δεν ήταν μάταιο,
όλα λαμποκοπούν μες στο καθάριο φως,
μα αυτό δεν φτάνει.
(Αρσένι Ταρκόβσκι)
Το αχρονικό στοιχείο στις ταινίες του είναι η δική του σφραγίδα στην τέχνη του κινηματογράφου." Όποιος θέλει μπορεί να δει τα έργα μου σαν να κοίτα σε καθρέφτη, όπου θα δει τον εαυτό του" Οι ταινίες του δεν λειτουργούν εγκεφαλικά, δεν προπαγανδίζουν ιδέες. Λειτουργούν συγκινησιακά, φτάνοντας στο θεατή μέσω των συναισθημάτων και αντανακλώντας, αναδύονται οι δικές του προσωπικές εμπειρίες.
ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ
Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν (1962)
Αντρέι Ρουπλιοβ(1966)
Σολάρις (1972)
Καθρέφτης (1975)
Στάλκερ (1979)
Νοσταλγία (1983)
Θυσία (1983)
Πηγή: pancreta.gr