«Εδώ στην Κρήτη τραγουδάμε περισσότερο απ' ότι μιλάμε»... Ο Γιώργης Ξυλούρης ή Ψαρογιώργης μιλά για τα ακούσματα της ιδιαίτερης πατρίδας του.
«Στο σπίτι μας στα Ανώγεια, ο πατέρας μου, οι θείοι μου, όλο το χωριό τραγουδούσε κι έπαιζε. Η άμεση σχέση που έχει ο Κρητικός με τη μουσική του, είναι κομμάτι από τη ζωή του, από την ιδιοσυγκρασία του». Ο γιος του Ψαραντώνη κι ανιψιός του Νίκου Ξυλούρη, συνεχιστής της Ανωγειανής παράδοσης, γνώρισε τη μουσική από μικρό παιδάκι. Πώς όμως γεννιέται αυτή η σχέση; Από το φυσικό περιβάλλον, απαντά ο Ψαρογιώργης, και την ιστορία του νησιού.
«Στα ορεινά το τοπίο είναι βραχώδες και γι’ αυτό δεν έχεις πολλές επιλογές. Οι δουλειές είναι λίγες. Εχεις το κηπάκι σου, την πεζούλα σου, ποτίζεις τα προβατάκια σου και μετά έχεις όλη τη μέρα να τραγουδήσεις τον Ερωτόκριτο, να σκαλίσεις όργανα, να τα παίξεις, να πεις ιστορίες με τους συντρόφους σου».
Μετά είναι και η ιστορία. «Πολλά ριζίτικα, για παράδειγμα, έχουν διηγηματικό χαρακτήρα κι αναφέρονται σε διάφορες ιστορίες και γεγονότα. Μέσα από το τραγούδι μπορείς αλληγορικά να εκφράσεις πολλά». Εκείνος τι εκφράζει; «Τα συναισθήματά μου. Οποια κι αν είναι αυτά τη στιγμή που παίζω. Γι’ αυτό και το ίδιο κομμάτι μπορεί να είναι κάθε φορά πολύ διαφορετικό».
Στη μουσική της Κρήτης βρίσκει τραγικότητα και κωμικότητα, ορμητικότητα, ψυχική γαλήνη αλλά και θυελλώδη ρυθμό. «Η κρητική μουσική είναι χυμώδης. Ενα κομμάτι που σε μένα μιλά για γαλήνη μπορεί σε κάποιον άλλο να προκαλεί επανάσταση».
Δεν περνάει μέρα, λέει, που να μην παίξω μουσική. «Κι όταν δεν παίζω, πάλι παίζω από μέσα μου τα όργανα». Και χαίρεται ιδιαίτερα που αρκετά νέα παιδιά μπαίνουν στα βαθιά της κρητικής μουσικής παράδοσης κι αναβιώνουν ξεχασμένα πνευστά, όπως ασκομαντούρες και σφυροχάμπιολα (είδος φλογέρας).
Οσο για τον θείο του, Νίκο Ξυλούρη; «Τον κρατώ ως ίνδαλμα, ως παρουσία, επειδή θεωρώ ότι από την απουσία του έχω χάσει πολλά. Με οδήγησε στη μουσική. Ολοι αποζητούσαν την παρέα του, το ωραίο χιούμορ του και μια ενέργεια που γέμιζε τον χώρο, σε εγκλώβιζε. Η κληρονομιά του είναι σήμερα ολοζώντανη στην Κρήτη».
Πηγή: pancreta