Τραγουδίστρια από την Αργεντινή, ένα από τα σύμβολα της σύγχρονης λατινοαμερικάνικης μουσικής. Η επονομαζόμενη και Νέγρα (La Negra), λόγω των πυκνών μαύρων μαλλιών της, κατάφερε να κάνει γνωστούς σε όλη τη Γη τους μοναδικούς ήχους της παραδοσιακής μουσικής της Αργεντινής, αλλά και όλης της Νοτίου Αμερικής. Μεγάλη η προσφορά της και στο πολιτικό τραγούδι, το οποίο υπηρέτησε με συνέπεια τα μαύρα χρόνια της δικτατορίας Βιδέλα (1976-1983).

H Αϊδέ Μερσέντες Σόσα (Haydée Mercedes Sosa) γεννήθηκε στις 9 Ιουλίου 1935 στο Σαν Μιγκέλ ντε Τουκουμάν, μία πόλη της βορειοδυτικής Αργεντινής, κοντά στα σύνορα με τη Βολιβία. Παιδί αγροτικής οικογένειας, έζησε τα παιδικά της χρόνια μέσα στη φτώχεια  και την ανέχεια. «Γνώρισα τη φτώχεια», έλεγε η ίδια σε συνέντευξή της στον Ριζοσπάστη (21/9/1990). «Είδα τη φτώχεια του πατέρα και της μάνας μου. Είδα να 'ρχεται το τέλος του μήνα και να μην έχουν τίποτα σχεδόν να μας δώσουν να φάμε. Όμως, ήμαστε μια πραγματική οικογένεια, δεμένοι μεταξύ μας. Αυτή η ατμόσφαιρα μου επέτρεψε να μην τρέφω μνησικακία για τον κόσμο».

Το 1950, σε ηλικία 15 ετών, κέρδισε ένα τοπικό διαγωνισμό τραγουδιού κι έτσι από πολύ μικρή ξεκίνησε τη μεγάλη καριέρα της στο τραγούδι. Το 1959 ηχογράφησε τον πρώτο της δίσκο La Voz de la Zafra, με φολκλορικά τραγούδια της πατρίδας της. Στη δεκαετία του '60 έγινε γνωστή, μέσα από το μουσικοπολιτικό κίνημα του Nuevo Canciοnero (Νέο Τραγούδι), στο οποίο πρωτοστάτησε μαζί με τον πρώτο της σύζυγο Μανουέλ Όσκαρ Μάτους, με τον οποίο απέκτησε ένα γιο.

Η Μερσέντες Σόσα θεωρούσε σημαντικότατη τη συνεισφορά του κινήματος στο στίχο. «Μέχρι τότε οι στίχοι των τραγουδιών, εκτός από τα τραγούδια του Αταουάλπα Γιουπάνκι, αρνούνταν να δουν τον άνθρωπο. Ήταν στίχοι ποιμενικοί, παγανιστικοί. Μίλαγαν για τα τοπία, τα άλογα, τον κάμπο. Αλλά ο άνθρωπος δεν ήταν ποτέ σε πρώτο πλάνο μέσα σ' αυτό το τοπίο. Με το Νουέβο Κανσιονέρο ο άνθρωπος έρχεται επιτέλους να καταλάβει την πρώτη θέση στο στίχο. Είναι αυτός το σημαντικό πρόσωπο».

Το 1972 κυκλοφόρησε τον δίσκο Ηasta la Victoria, το πιο πολιτικοποιημένο, ίσως, άλμπουμ της. Το πολιτικό τραγούδι το υπηρέτησε με σθένος και συνέπεια σε όλη τη ζωή της, ακόμα και στα πιο μαύρα χρόνια της στρατιωτικής χούντας του στρατηγού Βιδέλα. Για την ανυπότακτη δράση της κυνηγήθηκε από το στρατιωτικό καθεστώς και το 1979 κατά τη διάρκεια συναυλίας της στην Κτηνιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Λα Πλάτα συνελήφθη μαζί με φοιτητές και σύρθηκε στα κρατητήρια. Αναγκάστηκε να καταφύγει αυτοεξόριστη στο Παρίσι και τη Μαδρίτη, όπου έμεινε μέχρι το 1983, οπότε επέστρεψε στην πατρίδα της.

Έκτοτε, ηχογράφησε συνολικά 40 δίσκους, διευρύνοντας το ρεπερτόριό της. Ένωσε το φολκλόρ με τις μπαλάντες, το ροκ, τη μουσική της πόλης, ενώ έσπασε τα «σύνορα» που χωρίζουν είδη και γενιές. Ερμήνευσε πολύ γνωστά τραγούδια, όπως τα Cancion con todos, Alfonsina y el mar, Gracias a la vida, Solo le pido a Dios, Al jardin de la republica και Duerme negrito.

H Σόσα στήριζε με θέρμη τους νεότερους καλλιτέχνες της πατρίδας της, ενώ ήταν πάντα πρόθυμη να τους δανείζει τα δικά της τραγούδια, ώστε η αργεντίνικη παραδοσιακή μουσική να φτάσει και στις νεότερες γενιές μέσα από πιο σύγχρονα ακούσματα. Στην πενηντάχρονη καριέρα της συνεργάστηκε με καλλιτέχνες από όλο το φάσμα της μουσικής, όπως με τους Λουτσιάνο Παβαρότι, Στινγκ, Λούτσιο Ντάλα, Σακίρα, Αντρέα Μποτσέλι, Καετάνο Βελόσο, Μάρτα Άργκεριχ και Τζόαν Μπαέζ.

Στη χώρα μας εμφανίστηκε για πρώτη φορά στις 12 Σεπτεμβρίου 1986  στην Καισαριανή, στο πλαίσιο του 12ου Φεστιβάλ ΚΝΕ - Οδηγητή. Έκτοτε πραγματοποίησε άλλες συναυλίες (Λυκαβηττός, Κατράκειο, Θεσσαλονίκη, Ηρώδειο), ενώ συνεργάστηκε και με έλληνες καλλιτέχνες (Μαρία Φαραντούρη, Χάρις Αλεξίου, Νάνα Μούσχουρη κ.ά.). Τελευταία της συνεργασία με έλληνα καλλιτέχνη ήταν με το συγκρότημα Απουριμάκ, που αποτελείται από λατινοαμερικάνους και έλληνες μουσικούς. Ερμήνευσε στα ελληνικά το τραγούδι Βράχια Γυμνά, που περιέχεται στον δίσκο Στις γειτονιές του νότου (2001).

Η Μερσέντες Σόσα άφησε την τελευταία της πνοή στις 4 Οκτωβρίου 2009, σε κλινική του Μπουένος Άιρες, όπου νοσηλευόταν. Τα τελευταία χρόνια αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας, ενώ η κατάσταση της υγείας της είχε επιδεινωθεί πολύ τις τελευταίες μέρες της ζωής της, εξαιτίας επιπλοκών στα νεφρά.

Πηγές: sansimera, youtube

Πηγή: pancreta