Κεντρική φωτο: Η Εβραία Νύφη (1667)

«Οι σύνδικοι της συντεχνίας των υφασματεμπόρων» φιλοτεχνήθηκε από τον Ρέμπραντ το 1662. Οι εικονιζόμενοι αξιωματούχοι της συντεχνίας των υφασματεμπόρων διορίζονταν σε ετήσια βάση από τον δήμαρχο και εγγυούνταν ότι το μαύρο και μπλε ύφασμα που παραγόταν στην πόλη πληρούσε όλες τις προδιαγραφές ποιότητας για πιστοποίηση. Η ομάδα αποτελείται από δύο καθολικούς, έναν μετριοπαθή προτεστάντη, έναν καλβινιστή και έναν μενονίτη, στο βάθος χωρίς το καπέλο απεικονίζεται ο γραμματέας. Η σύνθεση των μελών υποδηλώνει την ανεκτικότητα και τη συνύπαρξη στην εμπορική κοινωνία του Άμστερνταμ μετά την ταραχώδη περίοδο των θρησκευτικών πολέμων. Η προσωπογραφία της επιτροπής γινόταν συνήθως στο τέλος της θητείας της και ο πίνακας έμενε αναρτημένος στο Στάαλχοφ την έδρα της.

Οι σύνδικοι της συντεχνίας των υφασματεμπόρων (1662)

Ο Ρέμπραντ συνήθιζε να συναναστρέφεται αποκλειστικά με ανθρώπους του λαού και όσους ασκούσαν τη δική του τέχνη. Όταν του το επισήμανε κάποιος που ενδιαφερόταν για την υπόληψή του, απάντησε: "Όποτε θέλω να ανακουφίσω το πνεύμα μου, δεν στρέφομαι στις τιμές, αλλά στην ελευθερία".

Έχοντας χάσει τα πρόσωπα που αγάπησε περισσότερο στη ζωή του πέρασε τα τελευταία χρόνια του σε ένα έρημο σπίτι, χωρίς φίλους και θαυμαστές σε μεγάλη ανέχεια, προσφερόταν για μοντέλο γέρου ζητιάνου σε μαθητευόμενους ζωγράφους με αμοιβή ένα φλορίνι. Πέθανε στις 4 Οκτωβρίου 1669 λίγοι άνθρωποι τον συνόδεψαν στην τελευταία κατοικία του. Τι άφησε πεθαίνοντας; Τα υλικά της τέχνης του, ένα κρεβάτι με τα σκεπάσματα, λίγα ρούχα, λίγα μαντήλια και τη Βίβλο. Και φυσικά ένα ασύγκριτο έργο ανεκτίμητη προσφορά στην ανθρωπότητα. Τετρακόσιους πίνακες, τριακόσια χαρακτικά και περισσότερα από χίλια σχέδια. Οι εβδομήντα και πλέον ενδοσκοπικές αυτοπροσωπογραφίες του αποκαλύπτουν την αυτοβιογραφία του και το βάθος της ανθρώπινης ψυχής.

Ο Αυστριακός ζωγράφος Όσκαρ Κοκόσκα στην αυτοβιογραφία του περιέγραψε πόσο τον επηρέασε η τελευταία αυτοπροσωπογραφία του Ρέμπραντ (1669) που είδε στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου. «Την ανακάλυψα για πρώτη φορά μια χειμωνιάτικη μέρα στο Λονδίνο, όταν βρισκόμουν σε οριακή κατάσταση. Ο πίνακας μου έδωσε το απαραίτητο κουράγιο για να αντιμετωπίσω εκ νέου τη ζωή».   

    

Λεπτομέρεια από την τελευταία αυτοπροσωπογραφία στην ηλικία των 63, 1669

Έχει υποστηριχθεί ότι ο Ρέμπραντ ήταν ο πρώτος ζωγράφος στην ιστορία που είχε πλήρη συνείδηση ότι ο θάνατος συνυπάρχει με τη ζωή, και ότι η ζωή ολοκληρώνεται με το θάνατο. Βαθιά και διεισδυτικά τα έργα του, κάνουν το θεατή να στοχάζεται και να θέτει ερωτήματα σχετικά με το μυστήριο της ύπαρξης και της ψυχής.  

Λεπτομέρεια αυτοπροσωπογραφίας (1652)

Το 1885 ο Βίνσεντ βαν Γκογκ επισκέφθηκε το Μουσείο του Άμστερνταμ μαζί με ένα φίλο του. Όταν αντίκρισε τον πίνακα του Ρέμπραντ "Η Εβραία νύφη" του είπε: Ευχαρίστως θα έδινα και δέκα χρόνια από τη ζωή μου για να μείνω μπροστά σ' αυτό τον πίνακα δέκα συνεχόμενες ημέρες με μοναδική τροφή μια κόρα ψωμί.

Η Εβραία Νύφη (1667)

Αυτός ο πίνακας από την ώριμη περίοδο του καλλιτέχνη προοριζόταν για ένα μικρό επιλεκτικό κοινό που θα μπορούσε να τον εκτιμήσει ως ζωγράφο ψυχολογικά εκφραστικών έργων ζωγραφικής. Η αληθινή ταυτότητα του ζευγαριού έχει συζητηθεί εδώ και αιώνες, η πιο αξιόπιστη αναγνώριση είναι ότι ήταν ο Βιβλικός Ισαάκ και η Ρεβέκκα. Ο πατριάρχης Ισαάκ προσποιήθηκε ότι η Ρεβέκκα ήταν η αδερφή του ενώ ζούσαν ανάμεσα στους Φιλισταίους. Σε αυτήν την απεικόνιση, αποτυπώνεται η απόλυτη αγάπη μεταξύ δύο ανθρώπων. Η σύνθεση αποπνέει μια μοναδική τρυφερότητα.

Ο Ισαάκ στηρίζεται προστατευτικά και απαλά στη Ρεβέκκα και το δεξί του χέρι είναι τοποθετημένο στο στήθος της με μεγάλη στοργή. Η Ρεβέκκα αγγίζει επίσης απαλά το δεξί του χέρι, η σκηνή υποδηλώνει μια βαθιά και στοργική αθωότητα. Η «γλώσσα των χεριών» αποτελεί την πεμπτουσία αυτού του έργου όπως και τα πρόσωπα. Η γαλήνη και η αθωότητα απλώνεται παντού και εκφράζει το βάθος της ανθρώπινης σχέσης τους.

Ο πίνακας είναι χαρακτηριστικό δείγμα του πορτρέτου historie. Ένας όρος που επινοήθηκε στη Γαλλία στα τέλη του 18ου αιώνα για να περιγράψει πορτρέτα με την απεικόνιση γνωστών ατόμων με το πρόσχημα των βιβλικών, μυθολογικών ή λογοτεχνικών προσωπικοτήτων, για να τονίσουν την πιστότητα, την ευσέβεια και την αρετή τους. Το πορτρέτο historie προήλθε από τις Κάτω Χώρες τον 16ο αιώνα, στη συνέχεια άνθισε στην Ολλανδική Δημοκρατία και στις νότιες Κάτω Χώρες μετά το 1630 περίπου.

Κατερίνα Κοφφινά

Πηγές

       1) Μεγάλα μουσεία, Άμστερνταμ.

2. Μουσεία του Κόσμου, Βασιλικό Μουσείο Άμστερνταμ, εκδ. Mondatori – Φυτράκης.
3. Ρέμπραντ, Βιβλιοθήκη Τέχνης, εκδ. Καθημερινή.
4. https://www.theartstory.org/artist/rembrandt-van-rijn/artworks/

Πηγή: pancreta.gr